EYT'de şartlar belli oldu, süreç nasıl işleyecek?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Beştepe'de gerçekleşen toplantı sonrasında EYT düzenlemesine ilişkin açıklama yaptı. Erdoğan, düzenleme kapsamında herhangi bir yaş sınırı uygulanmayacağını belirterek "Düzenlemeyle yaklaşık 2 miyon 250 bin vatandaşımız daha emekli olma hakkına kavuşuyor" dedi. Erdoğan, çalışmaya devam edenlere sigorta prim teşviki verileceğini açıkladı. İşverenlere destek için kredi imkanı sağlanacak.Peki süreç nasıl işleyecek? Uzmanlar, değerlendirdi.
TOBB Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Kılıç, "Herhangi bir yaş sınırı gelseydi EYT içinde ikinci bir EYT olacaktı. Bu ortadan kalktı. 8 Eylül 1999 öncesinde yani 4447 yasa öncesinde işe girdiklerinde hangi koşullar geçerliyse o koşullarla vatandaşlarımız emekli olabilecek." dedi.
EYT'DE BUNDAN SONRAKİ SÜREÇ NASIL OLACAK?
Kılıç, süreçle ilgili şunları söyledi;
"Kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sgortalılık süresi ve 5 bin prim günü vardı. Borçlanma ve hizmet birleştirmeler konusunda zaten bugüne kadar çok adım atılmıştı, vatandaşlar da SGK'ya sıklıkla müracat ettiler özellikle askerlik borçlanması için.
Meclise sevk edileek, Meclise sevk edildikten sonra ben kısa bir süre içinde yasalaşacağını ümit ediyorum. Ocak ayı içinde yasalaşırsa takip eden ay başından itibaren vatandaşlarımız şubatın başından itibaren emeklilikle ilgili müracatlarını sosyal güvenlik kurumlarına yapabilirler.. E-devlet üzerinden yapabililrler."
EYT'lİLERİN EMEKLİ MAAŞLARI AYLIKLARI NE ZAMAN BAĞLANIR?
Cem Kılıç, EYT kapsamında emekli olanların aylıklarının ne zaman bağlanacağına ilişkin ise şunları söyledi;
"Şubat ayı başından itibaren tahmin ediyorum aylıklar bağlanır. Artık bu hak elde edildikten sonra EYT düzenlemesiyle yaş şaryı da kalktıktan sonra bence sigortası, prim günü dolmuş olanların emeklilik dilekçesi vermeleri en doğrusu olacaktır."
EYT'DE PRİM GÜNÜ DOLMAYANLARIN DURUMU?
Kılıç, EYT'de tüm şartları yerine getirip prim günü eksik olanların durumuna ilişkin de şu değerlendirmede bulundu;
"5 bin gün sağlanmamışsa, ne zaman 5 bin gün tamamlanırsa o zaman bu kapsamın içerisine girilecektir. Bu bir kerelik verilmiş ya da bir tarihe kadar kullanılacak bir hak değil. Tamamen 8 Eylül 1999'da getirilmiş 4447 ile getirilen düzenlemenin ortadan kaldırılmasıdır. Bir an önce emekli aylığı içim müracat etmenin doğru olduğunu düşünüyorum."
Ekonomi gazetecisi Noyan Doğan da EYT'de bundan sonraki sürece dair değerlendirmelerde bulundu.
Noyan şunları söyledi;
"Sayın Cumhurbaşkanının açıklaması çok geniş kiteleleri rahatlattı. Yaş şartı aranmayacak. 2 milyon 250 bin kişi ilk etapta emekli olacaktır. Zamanla sayı 4,-4,5'lara çıkacaktır. Prim günü eksikse prim gününü ilerde dolduran, ilerde emkli olabilecek mi olamayacak mı, ya da çalışma yılı eksiz olan yarın öbürgün işte 1 yıl sonra çünkü bir hesaba göre, 2024 erkek çalışanlar için son tarih gözüküyordu bunlar olacak mı, net bir şekilde görmemiz gerekiyor ama bugünkü açıklamaya istinaden 99 öncesi sigortalı olan kadında 20 yıl erkekte 25 yıl 5 bin prim günü şartlarını yerine getirenler düzenlemeden yararlanacak."
EYT'DE ASKERLİK VE DOĞUM BORÇLANMASI YAPILABİLECEK Mİ?
Noyan, EYT'de askerlik ve doğum borçlanması olup olmayacağı konusunda ise şunları söyledi;
"Bir nokta muallaktaydı bu da borçlanma konusuydu. Askerlik ve doğum borçlanmaları konusunda hak tanınır mı tanınmaz mı bir kısım sene sonuna kadar ucuz borçlanmadan yararlandı. Acaba kabul olacak mı, bu açıklama onu da gösteriyor ki, borçlanmalar da kabul görüyor. Demek ki prim günü eksik olan rahatlıkla yararlanacak. Sene sonuna şurda 2 gün kaldı borçlanma yaparlarsa 2023'ten itibaren artık bu askerlik doğum borçlanmalarının miktarı artacak. Bu 2 gün içinde borçlanabiliyolarsa borçlansınlar prim günleri eksikse dolayısı ile bir an önce de EYT'den yararlanmaış olurlar.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Dr. Okan Güray Bülbül ise EYT düzenlemesinde işverene sağlanacak imkanları değerlendirdi.
Bülbül, değerlendirmesinde şunları belirtti;
"İşverene sağlanan imkanlar çok doğru. Yani KGF destekli bir kredi verilmesi aynı zamanda sosyal güvenlik destek priminin yani EYT olup çalışanlar için işverenler yüksek prim ödemeyecekler. Mevcut sigortalı çalışanlar gibi ödeyecekler bu da hem işveren hem çalışana avantaj sağlayacaktır."
EYT'DE DOĞUM VE ASKERLİK BORÇLANMASI
Doğum ve askerlik borçlanması konusunda da değerlendirmelerde bulunan Bülbül, "Doğum borçlanması sigortalılık başlangıcını öne çekmiyor. Bugün de böyle, bu yasadan sonra da böyle olmaya devam edecek. Fakat askerlik borçlanmasında şöyle bır ayrıntı var. Kişi önce askere gitmiş daha sonra sigortalı olmuş ise askerliğini borçlanarak ilk kez sigortalı oldugu tarihin borçlandığı gün sayısı kadar geriye götürebilir. Dolayısıyla kişi örneğin 2000'de ilk kez sigortalı olmuş fakat 1998'de askerlik yapmış, 2000'de borçlanarak, sigortalanarak askerlik süresince geri getirip 1999 öncesine çekebiliyor ise bu durumda duzenlemeden yararlanabılecektır." açıklamalarında bulundu.
EYT YASASI NE ZAMAN TAMAMLANIR?
EYT'ye ilişkin kanun teklifinin bu hafta bitmeden Meclis'e sunulması ve hızla gündeme alınması halinde Meclis'teki görüşmelerin 3 Ocak'ta başlaması öngörülüyor. Düzenleme önce komisyonlarda, ardından ise Genel Kurul'da ele alınacak. Bu süreçlerin hızla tamamlanması halinde bile yasanın Cumhurbaşkanı tarafından onaylanıp Resmi Gazete'de yayımlanması en iyi ihtimalle ocak ayı ortasını geçecek. Düzenleme yasalaştıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumu emekliliğe hak kazananların başvurularını almaya başlayacak. Oluşacak yoğun başvuru tablosu nedeniyle işlemlerin normalin üstünde bir sürede tamamlanma ihtimali de dikkate alınırsa hak sahiplerine ödemeler en iyi ihtimalle mart ayını bulacak.
