Yıkılan binalardan kanıtlar nasıl alınacak?
Kahramanmaraş merkezli deprem felaketinden etkilenen 10 ilde büyük yıkımlar meydana geldi. Yürütülen soruşturmalarda binaların müteaahitleri ve proje sorumluları gözaltına alınıyor, tutuklu sayısı da artıyor. Peki yıkılan binalardan deliller nasıl toplanacak? Adalet Bakanlığı yayımladığı kılavuzda anlattı.
Adalet Bakanlığı, Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkılan ya da ağır hasar görmüş binalardan delil toplanmasında ve tespitinde dikkat edilecek hususlara ilişkin "bilirkişi kılavuzu" hazırladı.
Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Bilirkişilik Daire Başkanlığı, deprem nedeniyle yıkılan veya acil yıkılması gereken ağır hasarlı binalarda uygulanacak bilirkişilik işlemlerine yönelik kılavuzla ilgili çalışmalarını tamamladı.
Deliller zarar görmeden ve kaybolmadan bilirkişi raporlarının eksiksiz şekilde hazırlanması amacıyla düzenlenen kılavuza göre, depremden zarar gören binaların bulunduğu yerler, binaların yaşı, nizamları ve taşıyıcı sistemlerine ilişkin bilgiler toplanacak.
Harita mühendisi tarafından yıkılmış binanın parsel bilgisi, vaziyet planına göre yerleşimi ile yıkıntının sınırlarını gösteren yaklaşık ölçekli kroki çizilecek ve bu aşama drone'la görüntülenecek.
KOLANLAR KESİLDİ Mİ, KESİLMEDİ Mİ?
Temel ve devamı niteliğindeki donatı filizlerine zarar verilmeyecek şekilde enkazın temele kadar tıraşlanmasından sonra kolon sayısı, yerleri ve ebatları tespit edilerek "temel krokisi" üzerinde ölçüler ile gösterilecek, drone'la havadan görüntü alınacak. Ayrıca binaların kolonlarının kesilip kesilmediği tespit edilecek.
Temelin gözlemlenen planı ve tipi, ölçütleri, temel üzerindeki hasar tipi ve konumu, temellerdeki aşırı oturma veya ötelenme izleri ve tahmini boyutları, temel alanı çevresinde gözlemlenen aşırı zemin oturma, çatlak, ötelenme izlerinin yapıya uzaklığı ve tahmini boyutları, 6 metreden uzak olmayan komşu binaların temellerinde gözlemlenebilen aşırı oturmaların miktarı ve uzaklığı belirlenerek raporlarda yer alacak.
Tüm ölçüm ve gözlemler kroki ve fotoğraflarla belgelenecek. Betondan numune alınmadan önce taşıyıcı elemanlar fotoğraflanacak.Düşey taşıyıcılardan toplamda en az 3 numune alınacak. Karot nominal çapı en az 10 santimetre olacak. Fotoğraflanacak karot numunesinin nereden alındığı belirtilecek.
Alınan tüm karot örnekleri patpatlı torbalara konulacak, kutulanarak saklanacak ve taşınacak. Numune yüksekliğinin çapına oranı en az 2 olacak. Maksimum "agrega dane" boyutu resim ile belirtilecek ve bu numuneler donatı içermeyecek.
TAŞIYICI SİSTEM İNCELEMESİ
Taşıyıcı sistem incelemesinde de kolon-kiriş birleşim bölgesi etriyesinin bulunup bulunmadığı, kolon ve kirişlerde etriye sıkıştırmasının olup olmadığı, etriye aralığı ölçümü ve etriye kancası durumu, çiroz bulunup bulunmadığı tespit edilecek. Ayrıca taşıyıcı duvar malzemesinin tipi (ahşap, boşluklu tuğla, harman tuğlası, taş, briket) raporlara girecek.
Donatılardan numune alımında ise numune, düşey taşıyıcılardan ve örselenmemiş donatılardan ve en az 3 farklı noktadan alınacak.Enkazın her cephesinden görüntü ve fotoğraf alınacak. Ayrıca binaların kolon, kiriş, döşeme ve temelleri de görüntülenecek.
Yapı ruhsatına esas mimari ve betonarme statik projeleri, tadilat projeleri, yapı aplikasyon projesi, zemin etüt raporu temin edilecek. Projelerin ve raporların geçerli mevzuata uygun olup olmadığı, hazırlanan projelerin ve raporların ilgili kurumlar tarafından onaylanıp onaylanmadığı, yapının onaylanmış projelere uygun yapılıp yapılmadığı araştırılacak.
Binanın depremden önceki görüntüsü veya fotoğrafı da bilirkişi raporlarına eklenecek. Yapı dokümanı kapsamında da yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, yapı kayıt belgesi ve gerekli görülen diğer belgeler toplanacak.
