Anayasa Mahkemesi (AYM), 28 Nisan 2023’te Resmi Gazete’de yayınlanan kararı ile kadının evlilikten sonra hiçbir külfete katlanmadan sadece bekarlık soyadını kullanabilmesinin yolunu açtı.
Yasal boşluğun oluşmaması için gerekli düzenlemelerin yapılabilmesine imkan tanımak amacıyla da kararının 9 ay sonra yürürlüğe girmesine hükmetti. Buna göre, evlenen kadının kocanın soyadını alma zorunluluğunu düzenleyen Medeni Kanun hükmü 28 Ocak 2024’te ortadan kalkmış olacak.
Nasıl bir model?
İptal edilen hükmün gerekçesi olan “aile birliğinin korunması” konusunda bu tarihe kadar kalan 5 aylık süre içinde bir düzenleme yapılması gerekiyor. Ancak, daha önce erkeğin soyadı olarak seçilen “ortak aile adı” konusunda nasıl bir model üzerinden ilerleneceği henüz belirsizliğini koruyor.
Altınbaş Üniversitesi’nin düzenlediği “Cumhuriyetimizin 100. Yılında Medeni Hukuk Sempozyumu”nda konuyu ele alan Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi, Medeni Hukuk Uzmanı Prof. Dr. Şükran Şıpka, “Bu hak, kadının kimliği ve kişiliğinin bir parçasıdır. Nüfus kayıtlarının düzeninin sağlanmasına yönelik kamu yararı ilkesi de artık haklı bir gerekçe değildir. Eşitliğe inanan bir tavır ile düzenleneceğini varsayarsak, bu konuda Avrupa’daki kurallarla uyumlu düzenleme beklenebilir” dedi.
‘İki soyadında Tunceli birinci’
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) uzmanlarından Şebnem Beşe Canpolat, haziran ayında Mülkiye Dergisi’nde “Türkiye’de Evli Kadınların Soyadı Tercihi: İki Soyadı Kullanan Kadınların Demografik Özellikleri” başlıklı bir araştırma yayınladı.
Araştırmada iki soyadına sahip evli kadın oranında artışın olduğu 2009-2021 dönemi için il sıralaması bazında, şu tespit yapıldı: “Bu dönemdeki en yüksek artış 6 kat ile Hakkari ilinde gözlenmiştir. Tunceli ili iki soyadı kullanımının en yüksek olduğu ildir. Bu ili sırasıyla İstanbul, Muğla, Ankara ve Artvin illeri izlemektedir.
İki soyadı kullanımının en düşük olduğu iller ise Muş, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Kilis’tir.”