EYT'liler ilk emekli maaşlarını ne zaman alacak? EYT'de süreç nasıl işleyecek?
Türkiye yeni yıla girerken, vatandaşların en çok merak ettiği, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ve asgari ücret konuları çözüme kavuştu. 2023'te 8 bin 506 lira olarak belirlenen asgari ücretin ardından bu kez EYT konusu nihayete erdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaptığı açıklamayla EYT düzenlemesini kamuoyuna duyurdu. Konuya ilişkin olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT'de merak edilenleri TRT Haber ekranlarında yanıtladı. İşte EYT düzenlemesinin detayları...
Bakan Bilgin'in açıklamalarından satır başları:
Teknik ve ekonomik çalışmaları tamamladık ve EYT sürecini sonuçlandırdık. Milletimize hayırlı uğurlu olsun.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Süreç aşama aşama ilerleyecek. Meclis kararını verecek. Ocak ayı içinde Meclis'e ileteceğiz. Üzerimize düşen görev sorumluluğunu tamamladık.
23 senelik bir problem bu. 8 Eylül 1999 yılından önce çalışmaya başlayanları kapsayan bir durum bu. Türkiye'de ortalama bir emeklinin en az 3 kişi tarafından emeklilik primleriyle finanse edilmesi lazım.
EYT'DE YAŞ ORTALAMASI
Artık 32-42 yaşında kimseyi emekli etmiyoruz. Şu anda EYT'lilerin yaş ortalaması 49,9 yani neredeyse 50. Bunların içinde hemen emekli olacakların ağırlıklı ortalaması 50 yaşın üzerinde. Dolayısıyla Türkiye'nin bunu yapması doğru bir zaman.
Yaş şartı olmamasına rağmen 1 hafta önce EYT kararı verilmişti, dün son bir değerlendirme yaptık.
"BAŞVURULAR E-DEVLET'TEN YAPILACAK"
(SGK binaları önünde yoğunluk) Kuyrukların oluşmasına ihtiyaç yok henüz. Yasalaştıktan sonra başvurular kabul edilecek. Yasal süreç tamamlandıktan sonra başvuru süreci başlayacak. e-Devlet üzerinden gerekli tüm hazırlıklar yapıldı zaten başvurular için.
EYT'LİLER İLK MAAŞI NE ZAMAN ALACAK?
EYT'lilerin maaşında kısıntı olmayacak, herkes hak ettiği maaşı alacak. İlk maaşların alınacağı tarih meclis sürecinden sonra belli olacak.
Türkiye bütün ekonomik sorunlara rağmen büyümesini sürdürüyor. Tarihinde ilk defa istihdam sayısı 31 milyon 200 bine yükseldi. Türkiye'nin 2022'yi yüzde 5'in üzerinde büyümeyle kapatması bekleniyor.
SGK'DA BORÇ İDDİALARI
SGK'nın borcu yok. Açıklar var ama onlar prim desteğiyle ilgili kısımlar. Bunların bir kısmını Maliye veriyor bir kısmını da biz karşılıyoruz. Sağlık harcamalarını her ay biz finanse ediyoruz. Kapsam altına alınan ilaçlar da bile biz insanlarımızın sağlığı için bunları karşılıyoruz. Türkiye'nin SGK'sı borçlu değil, gelir-gider oranı ise yüzde 97.
SÖZLEŞMELİYE KADRO DÜZENLEMESİ
Sözleşmeliye kadro düzenlemesi bugün Meclis'e intikal etti. 500 binden fazla çalışanı kapsayan bir düzenleme bu. Haksızlıkların önüne geçecek düzenlemeleri yaptık.
"ASGARİ ÜCRET 455 DOLARIN ÜZERİNDE"
Cumhuriyet tarihinde ilk defa dolar bazında asgari ücret 455 doların üzerinde çıktı. Enflasyon düşme eğilime başladığında bunu yaptık. Genel olarak enflasyonda bir düşüş eğilimi var. Üretim artıyor, kur belli bir süredir aynı seviyelerde gidiyor. Faizler de düştü.
"KIDEM TAZMİNATI DOĞRUDAN İŞÇİYE VERİLECEK"
EYT başlangıcın hesaplama yaparken kendi maliyetlerimize baktık. SGK'ya, Maliye'ye getireceği yüke baktık. Uygulamaya geçince birçok kurum ve kuruluştan kıdem tazminatı ne olacak sorusu geldi. İşverenler biz bu yükü nasıl kaldıracağız diye sordular. Kurumsal şirketler bu konuyu çözmüşler. Küçük ve orta ölçekli şirketlerde bu sorun yaşanabiliyor. Talepleri değerlendirdik, konuyu Maliye Bakanımızla da görüştüm. Kredi garanti fonundan bir destek istedik. Doğrudan işçiye verilmesi yönünde bir görüşümüz vardı.
SOSYAL GÜVENLİK PRİM DESTEĞİ
EYT'den dolayı ayrılan, işine devam etmek isteyen işçiye 5 puanlık prim desteği verilecek. Tecrübeli işçinin devam etmesi ve işverenin mağduriyet yaşamaması için önemli bir konu bu. Teknik işçiliklerini kaybetmek istemiyor işverenler.
EYT'NİN MALİYETİ NE KADAR?
100 milyarın üzerinde bir maliyet var ama bizim bütçe imkanlarımız içerisinde karşılanabilecek bir maliyet bu. Yaklaşık 500 bin civarında kamuda çalışan var bunlar çalışmaya devam edecek.
ASGARİ ÜCRET DÜZENLEMESİ
Olağandışı bir şey olursa, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın söylediği çok açık. Biz Rusya-Ukrayna savaşını biliyor muyduk? Bu tarz olağandışı durumlar olursa tekrar düşünülecektir. Asgari ücret zammında yeni yılın enflasyonu dikkate alınır.
MEMURLARA ZAM AÇIKLAMASI
Toplu sözleşme açıktır, nasıl yapacağımız belli. Kamuoyunda 'Asgari ücrete yüzde 50 yapıldı, bize de olur mu?' gibi fikirler duyuyoruz. Adı üzerinde asgari ücret bu. Memur yılda 2 defa alıyor. Enflasyon belli olduktan sonra memur zammını gözden geçireceğiz. Bütün çalışanlarımızı enflasyona ezdirmeyeceğiz. Tahribattan koruyacak bir düzenleme yapacağız.
(Gelir vergisi düzenlemesi) Asgari ücret oranında zaten bu uygulanıyor. Hazine ve Maliye Bakanımız bunun üzerine çalışıyor. Kendileri konuyu yıl sonu veya yıl başında açıklarlar.
SENDİKALAŞMA MESELESİ
Türkiye'de sendikalaşma oranı çok düşük. TRT'de mesela bu var ancak özel televizyonların neredeyse hiçbirinde sendika yok. Eskiden bu oran basında çok fazlaydı. Bunun birçok sebebi var tabi. Yasal sebeplerinden birisi iş kolu-işletme ayrımı var. Onun düzenlenmesi lazım. Askeri darbe döneminden kalma durumlar var. Bunları düzenleyeceğiz. Sendikalı örgütlenmenin engellerini kaldıracak bir yasal düzenleme yapacağız.
"EKSİK PRİM GÜNÜ BORÇLANMASI GİBİ BİR DURUM SÖZ KONUSU DEĞİL"
Borçlanma konusunda büyük bir yanlışlık var. Mevcut yasal durumda 8 Eylül 1999 öncesi çekilecek istisnalar doğum, askerlik gibi durumlar. Eksik prim günü borçlanması gibi bir durum söz konusu değil. 1000 lira eksikse bin lira yatacak öyle olacak.